Het staat zwart op wit; is getekend

Column : Babbelegoegies
HOOGEVEEN – De eigenschap van mijn vak is dat ik schrijf, ik ken de macht van het woord, ik beheers die macht. Zowel geschreven als gesproken kan ik het woord, elke letter gebruiken. Feitelijk, onafhankelijk of subjectief, sturend en beïnvloedend. Ik sta daar bij stil, besef me de enorme invloed die ik daarmee heb en kan ge- of misbruiken.

Hoogeveen (met dank aan)
Terwijl in Kamp Westerbork 102.000 namen werden opgelezen van Nederlandse Joden die op verschrikkelijke, vernederende en extreme manier zijn omgebracht (lees vermoord of afgemaakt) stond ik als gespreksleider, discussie of debatleider in de Hoogeveense Synagoge op uitnodiging van de SPG.Thema 75 jaar herdenken, onderwerp de rol van burg. Jetze Tjalma en of hij terecht vernoemd is in het Tjalmapark of zijn ereburgerschap terecht is. Het ging over de lijstjes en brieven van Burgemeester Tjalma, die begonnen terwijl Rotterdam nog brandde ( 16 mei 1940) en zijn laatste brief in oorlogstijd (1944) . De eerste verplichtte de Hoogeveense Joden zich te melden bij Duits gezag, de laatste riep ambachtslieden en arbeiders in Hoogeveen op om te gaan bouwen aan een vliegveld in Havelte. Let wel, een vriendelijk verzoek was dat in die dagen niet. De eerste brief en lijstjes hebben de Duitsers geholpen bij het Abfuhren (afvoeren) der Juden. De laatste brief leidde tot gevangenschap van Tjalma zelf. Van de 200 handwerkslieden kwamen er 10 opdagen. Tjalma ging naar Buchenwald.

Zwart op wit
Wat ik hier neerschrijf, elk woord en elke zin? Ik doe dat heel bewust, ik weet dat ik mijn woorden op een weegschaaltje moet leggen. Zou Jetze (ik noem de huidige burgemeester en wethouders ook bij voornaam), zou Jetze zich ook zo bewust zijn geweest van zijn korte briefje/ lijstjes? Ja, ik denk het wel, of hij op dat moment een overzicht had van de gevolgen? Dat weet ik echt niet. Ik wil altijd denken dat ik een verzetsstrijder zou zijn geweest. Als ik eerlijk ben? Dan zou ik of de grootste verzetsstrijder ooit, of juist de meest radicale SS-er geworden zijn. Mijn karakter is wat dat betreft leidend en de omstandigheden zijn vandaag de dag gelukkig niet zo.

Ja natuurlijk, met de wijsheid van nu kunnen wij oordelen. En we zijn er zo aan gewend geraakt (in maar een paar jaar)., Nieuws is reageren op twitter, facebook en onze mening is al klaar nog voor we echt stilstaan bij de diverse kanten. Maar het staat dan al zwart op wit.

We vergeten dat daarmee het oordeel van anderen gelijk ook gevormd wordt. Wat ik nu schrijf kan betekenen dat ik morgen een opdracht niet krijg, het kan de woede opwekken van mensen. Misschien wordt me verweten dat ik links of rechts ben. Een opportunist die uit eigenbelang deze woorden schrijft. Of zoals iemand op Twitter schreef: “ Borstklopperij”, daarmee mij en andere deelnemers aan de avond bedoelde. Ik denk dat alle deelnemers, organisatie, sprekers oprecht waren en zijn. Ook de mensen die de kans kregen om hun gevoelens/mening te uiten.

Meneer Troost:
“We moeten niet vergeten wat Burgemeester Tjalma in het algemeen heeft betekend voor Hoogeveen. Zijn bijdrage en inzet heeft Hoogeveen wel op de kaart gezet”Mevrouw Moron: “Ik was zes toen de oorlog begon, mijn familieleden stonden op de lijsten en zijn nooit weer terug gekomen in Hoogeveen. De naam lezen doet mij pijn.”

Integer (lees de beschrijving onder dit verhaal) of de bijzondere bijeenkomst daar volledig aan voldoet weet ik niet. De eisen liggen hoog wat dat betreft. Oprecht? Daar twijfel ik niet aan. We hebben de feiten, de interpretatie en emoties. De woorden van Meneer Troost of Mevrouw Moron waren beiden even intens en oprecht. De bijdragen van Brand van Rijn (SGP, Christen), Henny van het Hoofd (Nederlands Israëlitisch Genootschap), Albert Metselaar (Hoogeveens Historicus) en dat van mij zijn zuiver. In elk geval heel zuiver en vooral oprecht bedoeld. De feiten? Die staan zwart op wit, zijn zoals ze zijn. Hoe we die moeten beoordelen, of we moeten oordelen ligt aan ons zelf. Individueel. Ik weet hoeveel moeite ik had met deze opdracht, ik weet hoeveel ik twijfel. Maar ik wil u ook het volgende meegeven in uw overweging. Is Jetze (Tjalma) fout geweest? Waren zijn intenties verkeerd? Lag zijn handelen in zijn karakter of juist de tijdsgeest. Was het een despoot of een zielige man? Was hij goed of fout? Zouden wij, u of ik beter geweest? Hadden wij het in zijn plaats anders gedaan? Zoals ik schreef (zwart op wit) had ik zowel de SS-er kunnen zijn geweest of Soldaat van Oranje.

Conclusie
De manier van herdenken, op de SGP bijeenkomst heeft me heel erg veel gedaan. Ik ben nog steeds onder de indruk. Deels omdat Atheïsten, Christenen (van Baptist tot zwaar Gereformeerd) Rooms Katholieken en Joden in alle respect naar elkaar luisterden en konden spreken. Misschien juist door de woorden van mevrouw Moron. Ik denk dat we de er de verplichting toe hebben naar de 200 Hoogeveense Joden die ooit deel uit hebben gemaakt van onze samenleving, die de Shabbath gevierd hebben in de Synagoge, om de naam Tjalma qua park/ereburgerschap te heroverwegen. Van die Joden kwamen er maar 10 terug, de rest is dood.. Moeten we Tjalma vergeten? Nee, ook dat mag en kan niet (wat mij betreft) hij verdient een plaats in de geschiedenis. Het “Tjalma-dilemma” zou ik het willen noemen. Zijn en mijn dilemma, en hopelijk nu ook dat van u. Is getekend (en staat nu zwart op wit)