Auteur: Marten Muskee | Beeld: Jiri Büller
In aanvulling op de VN-rechten van het kind heeft Hoogeveen in lokale samenspraak vijf rechten voor kinderen opgesteld. Ieder kind in de Drentse gemeente moet veilig kunnen opgroeien onder goede omstandigheden. ‘Wij verbinden de leefwereld van thuis, de school en van de buurt’, verklaart wethouder Gert Vos (ChristenUnie) die de gemeente als relatiemakelaar bestempelt
Het project Jong Hoogeveen zet kinderen op de kaart. In alles wat de gemeente doet, staat de (kwetsbare) jongere centraal. Gemeente en partners streven naar meer kansen voor kinderen, een beter opleidingsniveau, een optimale aansluiting op de onderwijs- en arbeidsmarkt en zetten zich in voor die groepen die niet meedoen in de samenleving. De jeugd moet het verschil gaan maken in de stad om de problemen, die vaak van generatie op generatie worden doorgegeven, op te lossen.
Wat opvalt, is dat met name de kinderen, jongeren en ouders zelf een belangrijke stem hebben in wat er moet gebeuren om de kansen om succesvol op te groeien te vergroten. Professionals proberen de eigen kracht en regie van jongeren en ouders te versterken en faciliteren de vrijwilligers. De gemeente heeft bij dit alles een ondersteunende rol.
Hoe is het om in Hoogeveen op te groeien?
‘Hoogeveen kenmerkt zich door langdurige en vrij hardnekkige achterstandsproblematiek, bepaalde groepen inwoners hebben een lagere sociaaleconomische status of kampen met gezondheidsproblemen. Men is ook wat gematigder in de schoolkeuze voor de kinderen, de ambities passen niet altijd bij de talenten van jongeren. In de rapportage Kinderen in tel van zo’n vijf jaar geleden stond Hoogeveen op een hoge plek. Hoe hoger een gemeente hierin scoort, hoe slechter het gesteld is met de toekomst van het kind. Hoogeveen behoort tot de top veertig van slechtste gemeenten, maar heeft nu de goede lijn ingezet naar betere scores.’
Komt dat door de inzet van Jong Hoogeveen?
‘Daar heeft het programma inderdaad alles mee van doen. Het vindt zijn oorsprong in het feit dat lokale CDA’ers kennisnamen van Children’s Zone in Rotterdam, een programma gericht op betere leerprestaties van kinderen. Het CDA nam het op in het vorige verkiezingsprogramma en oogstte daarmee veel lof. Als lijsttrekker voor de ChristenUnie wenste ik dit ik het had bedacht. Het is een prachtig idee dat gelukkig in het collegeakkoord terecht is gekomen. Hoogeveen trok het Rotterdamse programma breder om alle kinderen gelijke kansen te geven. Kenmerkend is dat we het samen doen. Via duizend gesprekken met ouders, kinderen en professionals hebben we opgehaald wat nodig is om kinderen een succesvolle toekomst te geven. Hoogeveen deed via Child Friendly Cities ook inspiratie op in het Engelse Leeds waar ze heel ver zijn op dit gebied. Die gemeente gaf als tip om over de gehele breedte relaties aan te gaan en verbindingen te leggen.’
Om welke verbindingen gaat het dan?
‘Wij verbinden de leefwereld van thuis, de school en de buurt. Hopelijk is het gezin nog intact, want een stabiele en veilige thuissituatie is de beste plek om op te groeien en zelfredzaam te leren worden. We besteden daarom veel aandacht aan opvoedondersteuning. Daarnaast brengt een kind tot zijn achttiende het grootste deel van de tijd door op school, dus ook dat is een belangrijk element. Daar wordt de basis gelegd voor een goede toekomst, ook richting deelname op de arbeidsmarkt. Daarnaast speelt de buurt of de wijk een grote rol in het leven van een kind, maar daar kunnen we ook de kerk, sportvereniging of culturele vereniging voor invullen. We noemen onszelf weleens relatiemakelaar want we brengen veel verbindingen tot stand. Dat gebeurt bijvoorbeeld via werkconferenties of presentaties. Daar delen we ons enthousiasme voor Jong Hoogeveen met alle partners. We proberen onze passie om kinderen een goede toekomt te bieden door te geven en maken duidelijk dat we dat niet alleen kunnen.’
“Dit probleem is niet in deze raadsperiode opgelost”
Krijgt u alle partijen mee?
‘Het is een grote uitdaging partijen aan elkaar te verbinden. Wij maken aan iedereen inzichtelijk welke kant we op willen en wat het plan van aanpak is. Dat plan heeft een rechtstreekse relatie met de respons die is opgehaald bij de duizend mensen die zijn geïnterviewd. Iedereen wil het beste voor zijn kind, hoe kan het dan dat Hoogeveen zo’n achterstand heeft? Wat kunnen we er samen aan doen om dat aan te pakken? Wij vragen ouders wat ze belangrijk vinden voor de toekomst van hun kinderen en of ze het gesprek daarover met hen willen aangaan. En dat is de tweede grote uitdaging: we praten niet over kinderen, maar met kinderen.’
Vanwaar de high five als beeldmerk voor Jong Hoogeveen?
‘Leeds adviseerde ons voor een beeldmerk te kiezen (zie kader) met een duidelijke boodschap die telkens wordt herhaald. Leeds heeft het opgestoken duimpje, wij kozen samen met kinderen, een reclamebureau en jongeren uit de culturele scene voor de high five. Een aansprekend logo dat staat voor positiviteit, contact en het vieren van succes. In de vingers staan de vijf onderwerpen die belangrijk zijn voor een goede ontwikkeling van het kind. Zo heeft ieder kind bijvoorbeeld het recht om met plezier naar school te gaan. De vijf thema’s worden breed herkend in Hoogeveen, door professionals, maar juist ook door kinderen en jongeren.’
Het onderzoek onder kinderen en jongeren leert dat thema’s als financiën en armoede, onderwijs en arbeid, veiligheid, begeleiding bij zorg en onderwijs en naschoolse activiteiten om aandacht vragen. Dat zijn er nogal wat.
‘In een stad als Rotterdam worden deze thema’s als logisch beschouwd en kan iedereen ze plaatsen, maar ze gelden dus ook voor Hoogeveen. Ook de middelgrote steden hebben te maken met jeugdproblematiek. Ook hier worden drugs gesnoept en wordt ingebroken, ook hier wordt gesnackt in plaats van gezond gegeten, ook hier komen kinderen in de herfst in een rompertje en zonder fatsoenlijk ontbijt naar school vanwege financiële problemen in het gezin. Overerving is een groot probleem in Drenthe en dus ook in Hoogeveen. Opa was al werkloos, vader ook en dat wordt doorgegeven aan de kinderen. Daar worden kinderen niet zo snel gestimuleerd om het vwo te gaan doen. Het idee is dat ze toch geen baan krijgen, dus waarom zou je je dan druk maken?’
Bent u op de goede weg met Jong Hoogeveen?
‘De werkwijze is goed, maar de vruchten die dit oplevert, zien we pas op de lange termijn. Hier gaan jaren overheen, dit probleem is niet in deze raadsperiode opgelost. De gemeente heeft gezaaid, duwen en trekken helpt niet, een beetje zon en wat water wel. Dan gaan dingen groeien en bloeien in Hoogeveen, daarvan ben ik overtuigd. Jong Hoogeveen loopt nu twee jaar en heeft al zo’n vijftien projecten opgeleverd zoals naschoolse activiteiten in diverse wijken. Ook gaan we van start met het concept city trainers, dat zijn jongeren die activiteiten binnen de vereniging of in de buurt organiseren. Alle scholen hebben samen met de peuterspeelzaal een doorgaande leerlijn voor kinderen van 2 tot 12 jaar gerealiseerd. In oktober start een weekendschool in Hoogeveen. Ook hebben we een keuzewaaier gemaakt met daarin het totale aanbod van preventieonderwijs. Een schot in de roos, scholen vinden het prettig en maken er veel gebruik van. Zo geven organisaties als Bureau Halt, de politie en de brandweer voorlichting over allerlei zaken. In april belegde de gemeente een conferentie voor jongeren over schulden. Een wetenschapper vertelde wat schulden doen met de hersenen. Een van de aanwezige bezoekers herkende zich daarin en hield spontaan zijn emotionele verhaal, omdat hij andere jongeren wilde helpen, hij wilde voorkomen dat andere jongeren hetzelfde zou overkomen.’
Waarom biedt de gemeente slechts een faciliterende rol?
‘Wij zaaien en faciliteren, maar ik ga niet op de stoel van de jongeren zitten. De gemeente betrekt partijen en schept een omgeving waarin kinderen zich kunnen manifesteren. Bij alles stellen we ons de vraag of het kind er beter van wordt.
We moedigen initiatieven aan. Zo wilden jongeren van Urban Unity vorig jaar graag een zogeheten blockparty in de wijken organiseren voor kinderen die niet op vakantie kunnen. Op zo’n feestje kunnen ze hamburgers bakken, rappen, basketballen en graffitikunst maken. Kinderen en jongeren ontmoeten elkaar, leren anderen kennen en bouwen aan een sociaal netwerk. De initiatiefnemers hadden een goed plan, maar net niet genoeg geld. Ze durfden wel bij mij op gesprek te komen, toen heb ik gezegd dat de gemeente ze één keer ondersteunt en dat ze het daarna zelf moeten kunnen. Tweede eis was dat ze deze actie op een voor jongeren interessante wijze vastlegden. Dat is gedaan via een vlog. Op deze manier ondersteunt de gemeente het initiatief van de jongeren een beetje zonder het over te nemen. We zorgen ervoor dat initiatiefnemers op eigen kracht verder kunnen. Dat is Jong Hoogeveen in optima forma.’
Een aantal kinderen voelt zich op straat niet veilig
Uit de gesprekken met jongeren en ouders kwamen twee thema’s nadrukkelijk naar voren: veiligheid en onderwijs en arbeid.
‘Een aantal kinderen voelt zich op straat niet veilig. Ze geven aan veiligheid een issue te vinden. Zo antwoordde een meisje dat Hoogeveen leuk is, maar dat er in de achtertuin drugsspuiten liggen. Er wordt hier ook ghb gebruikt. Als je je erin verdiept, blijkt er veel aan de hand te zijn. We hebben hier een moedergroep van verslaafde kinderen die blijvende aandacht vraagt voor deze problematiek en de problemen waar hun kinderen tegenaan lopen. Jong Hoogeveen is echt nodig, ook in relatie tot de arbeidsmarkt en het onderwijs. Hoe gaan we om met de schoolkeuzes van kinderen zodat ze later ook succesvol zijn op de arbeidsmarkt? Het heeft geen zin om allemaal een assurantieopleiding te volgen terwijl bedrijven vragen om technisch personeel. We kunnen mensen niet dwingen, maar wel een omgeving creëren waar kinderen al vroegtijdig geïnteresseerd raken in techniek. Denk aan open dagen, vaders die voor de klas over hun beroep vertellen, of stages op jonge leeftijd. Die ervaringen nemen ze later mee in hun studiekeuze. Onderwijs, overheid en ondernemers hebben een pact gesloten om hier samen vorm aan te geven.’
Wat vraagt deze werkwijze van de gemeentelijke organisatie?
‘Het vraagt om enthousiasme, stel het kind centraal in alle keuzes die je maakt. Leer ook integraal denken. Als een moeder met een bijstandsuitkering bij het werkplein komt, vraag haar dan of ze kinderen heeft en gebruikmaakt van het kindpakket. Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld sporten. Jong Hoogeveen hangt als een paraplu over alles heen wat de gemeente doet. Bij schuldhulpverlening focus ik met name op gezinnen met kinderen en ook rond het thema duurzaamheid kijk ik hoe kinderen duurzaam kunnen opgroeien in Hoogeveen. Jongeren staan als primaire doelgroep op het netvlies want die gaan het verschil maken. Er zijn allerlei goede voorbeelden beschikbaar van steden elders in het land en in Europa waar je van kunt leren en ervaringen mee kunt delen. Daarom is Hoogeveen ook lid geworden van het Child Friendly Cities-netwerk.’
High five
Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving waar hij gezond op kan groeien zonder armoede.
Ieder kind heeft het recht om met respect behandeld te worden en mag zich niet eenzaam voelen in Hoogeveen; iedereen hoort erbij.
Ieder kind heeft het recht met plezier naar school te gaan, wordt daar naar vermogen klaargemaakt voor de arbeidsmarkt. en heeft na schooltijd iets te doen of een plek waar hij naartoe kan.
Ieder kind heeft er recht op dat er naar hem geluisterd wordt en dat hij betrokken wordt bij beslissingen die hem aangaan.
Ieder kind heeft recht op eenvoudige toegang tot informatie en weet waar hij met vragen terechtkan.
Bron: VGN